Het beeld van China in de Gouden Eeuw
In de zeventiende eeuw was Nederland een spil in een wereldwijd netwerk van handelsrelaties. Dit kwam tot uitdrukking in wat er in de Republiek werd verkocht, gemaakt, getoond en ervaren. Het Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem nodigt met de focustentoonstelling Barbaren & Wijsgeren uit tot een mondiale blik op de Gouden Eeuw. Centraal staan de eerste contacten tussen Nederland en China.
Als een van de weinige Europese landen had Nederland in de 16de en 17de eeuw contacten met het Chinese Keizerrijk, het Rijk van het Midden. Tegenwoordig kijken veel Europeanen bewonderend en soms verbaasd naar China en de economische vlucht die het land neemt. Producten met het label ‘Made in China’ zijn een onmisbaar onderdeel van ons dagelijks leven, maar het beeld van het land is minder concreet. De Chinese taal, tradities, filosofie en de ouderdom van de Chinese beschaving zijn niet makkelijk in te passen in het westerse wereldbeeld. Deze situatie is vergelijkbaar met de 17de eeuw, toen Chinese producten voor het eerst een alledaags onderdeel van Nederlandse huishoudens werden en rijk geïllustreerde boeken over China ongekend populair bleken. Tegelijkertijd botste nieuwe kennis vaak met oude aannames over het Rijk van het Midden.
Onbekend, print van Olfert Dapper, Gedenkwaerdig bedryf in het Keizerrijk van Taising of Sina, 1670, Special Collections, Universiteit van Amsterdam
Barbaren & Wijsgeren belicht de wederzijdse beeldvorming die ontstond uit de eerste innige contacten tussen Nederlanders en Chinezen. Nederlanders waren gefascineerd door het ‘exotische’ China en hun eeuwenoude cultuur en kennis, hoewel lang niet alles even makkelijk werd geaccepteerd. Ook Chinezen vormden na hun eerste ontmoetingen een beeld van Nederlanders, die als ‘roodharige barbaren’ verbazing wekten. Duidelijk wordt hoe de stereotypen over de Chinese handel en wandel het moderne Chinabeeld hebben bepaald. De tentoonstelling en het begeleidende boek Barbaren & Wijsgeren belichten deze veelzijdige culturele uitwisseling.
Zhang Rulin, Drie Mannen met Rood Haar, 1735, Rijksmuseum, Amsterdam