Deze winter is het feest in het Frans Hals Museum. De tentoonstelling De Gouden Eeuw viert feest laat zien dat feesten een bijzonder populair onderwerp waren in de 17de-eeuwse kunst. Schilders als Jan Steen en Frans Hals brachten allerlei feestvierende personen en gezelschappen in beeld, variërend van boerenkermissen en carnavalsfeesten tot rijke buitenpartijen en schuttersbanketten.

De tentoonstelling in het Frans Hals Museum omvat circa 50 schilderijen, met topstukken uit de eigen collectie en bruiklenen van onder meer het Metropolitan Museum (New York) en de Gemäldegalerie (Berlijn). De Gouden Eeuw viert feest is te zien van 11 november 2011 tot en met 6 mei 2012.

De tentoonstelling De Gouden Eeuw viert feest geeft voor het eerst een overzicht van geschilderde feesten uit de Gouden Eeuw. Behalve vele aansprekende schilderijen van belangrijke 17e-eeuwse kunstenaars, krijgt de bezoeker een breed scala aan verhalende taferelen te zien die –vaak met een knipoog- een beeld geven van de toen geldende normen en waarden. De meest uiteenlopende feesten  komen aan bod: chique buitenpartijen, kermissen, banketten en boerenbruiloften, naast Sinterklaas en religieuze feesten als Driekoningen en Pinksteren.

Voor schilders uit de Gouden Eeuw waren feesten een geliefd onderwerp. Behalve dat dergelijke thema’s goed in de markt moeten hebben gelegen, boden ze schilders ook de mogelijkheid om hun artistieke grenzen te verkennen. De destijds toenemende populariteit van het thema is vooral te danken aan Jan Steen, dé zeventiende-eeuwse schilder van feesten bij uitstek. Hij bracht meer soorten feesten in beeld dan welke andere schilder dan ook, en blonk uit door zijn treffende gezichtsuitdrukkingen en humoristische composities. Van hem zullen zeven werken op de tentoonstelling te zien zijn.

Niet alle zeventiende-eeuwse feesten komen voor in schilderijen; uitbeeldingen van verjaardagsfeesten of kerstvieringen kennen we bijvoorbeeld niet. Andere feesten zijn uiterst zeldzaam zoals het Sinterklaasfeest. Opvallend is ook dat boerenbruiloften wel, maar bruiloften van de hogere klassen zo goed als niet voorkomen. Het lijkt erop dat schilders een voorkeur hadden voor feesten die gepaard gingen met een zekere losbandigheid.

Binnen de tentoonstelling neemt de Haarlemse schilderkunst een belangrijke plaats in. Het zogenaamde ‘galante gezelschap’, een type schilderij dat door David Vinckboons in Amsterdam werd geïntroduceerd, kwam in Haarlem tot grote bloei dankzij schilders als Esaias van de Velde, Dirck Hals en Willem Buytewech. Haarlems beroemdste schilder Frans Hals heeft in zijn vernieuwende groepsportretten van schutters de feestvierende officieren met rake typeringen en ongekend levendige gebaren en gezichtsuitdrukkingen ten tonele gevoerd. Jan Steen schilderde veel van zijn beste werken in Haarlem.