In het Frans Hals Museum is het schilderij De haven van Mallorca (1914) van Leo Gestel gerestaureerd. Op dit schilderij was ooit een vernislaag aangebracht. Zo’n glanzende laag, die de verfkleuren verandert, was nooit door de kunstenaar bedoeld. Hij is dan ook verwijderd, waardoor het werk veel dichter bij de oorspronkelijke toestand is gekomen. Op een kleine tentoonstelling werden de restauratie en het bijbehorende onderzoek toegelicht. Te zien waren het gerestaureerde doek en andere schilderijen van Gestel, alsmede foto’s gemaakt tijdens de behandeling.

De haven van Mallorca is een middelgroot olieverfschilderij op doek (70 x 55,5cm), geschilderd in 1914. De maker, Leo Gestel (Woerden 1881 – Hilversum 1941), geldt als een van de belangrijkste schilders van de klassiek-moderne tijd in Nederland. Hij werd beïnvloed door kubistische en andere toentertijd nieuwe Franse stromingen. De haven van Mallorca is daar een goed voorbeeld van.

Het museum bezit nog een ander Mallorca-schilderij van Gestel (Palma di Mallorca, 1914), dat altijd ongevernist is gebleven. Hiermee vergeleken, bleek De haven van Mallorca veel somberder van kleur. Ook was het door de vernislaag erg glimmend geworden. Door onderzoek kwamen interessante gegevens aan het licht over het materiaalgebruik en de techniek van Gestel. Bovenal bleek dat het schilderij niet gevernist behoort te zijn.

Gestel gebruikte in zijn vroege periode, onder invloed van impressionisten, fauvisten en kubisten, heldere kleuren die hij in vrije toetsen op het doek aanbracht. Bovendien werkte hij met een zuigende grondering, waardoor zijn schilderijen een matte, heldere kwaliteit kregen. Omdat een vernislaag deze visuele effecten teniet zou doen, heeft hij op de achterkant van verschillende doeken met zwart krijt ‘NOOIT VERNISSEN’ geschreven en daar soms aan toegevoegd ‘ABSORBANT DOEK’. Bijvoorbeeld op het bekende schilderij Dame met grote hoed in prieel (1913) van het Frans Hals Museum, op Boerderij (1916) uit een particuliere collectie, en ook op latere meer traditionele werken.

Bij de behandeling die plaatsvond, is de vernislaag verwijderd. Het vernis bleek zwart pigment te bevatten: eens werden de kleuren blijkbaar te fel gevonden. Het schilderij heeft nu weer veel van zijn oorspronkelijke, matte, toestand en heldere kleurstelling teruggekregen.

Op een kleine tentoonstelling werd dit restauratieproject toegelicht: met diverse schilderijen van Gestel, en met foto’s die werden gemaakt voor en tijdens de behandeling. Gestel gerestaureerd is een project van de restauratieafdeling van het Frans Hals Museum en restaurator-in-opleiding Barbara de Jong.