Vijf schilderijen van het Frans Hals Museum hebben recent een gedaantewisseling ondergaan. Medewerkers van het museum hebben twee jaar gewerkt aan de restauratie van werken van Cornelis Dusart, Pieter de Grebber, Cornelis van Wieringen, Karel van Mander en van een schilder uit de omgeving van Adriaen Brouwer. In de tentoonstelling Onder de loep krijgen bezoekers een beeld van het hele restauratieproces. Een digitale presentatie laat zien hoe het restauratieproces verliep.

Al sinds de oprichting van het Frans Hals Museum in 1913 heeft het museum een aparte restauratie afdeling. In de loop der jaren is veel veranderd op het gebied van restauratiepraktijk. De onderzoekstechnieken zijn sterk verbeterd en er wordt op een terughoudende manier, met veel respect voor de originele verflaag, gerestaureerd.

Voordat een schilderij gerestaureerd kan worden, vindt uitgebreid onderzoek plaats om vast te stellen wat er in het verleden aan de schilderijen is gedaan en wat origineel is en wat later is toegevoegd. De conditie van het schilderij wordt nauwkeurig bekeken en er wordt een restauratieplan opgesteld. Elk schilderij vraagt om een eigen aanpak, afhankelijk van de problemen die zich voordoen. Zo kan het nodig zijn om de drager – het doek of paneel waarop het schilderij is vervaardigd – te behandelen. Of om losse verf vast te zetten, vernis af te nemen en om oude, verkleurde overschilderingen of retouches te verwijderen.

Een zeer omvangrijke restauratie was die van De tabakskroeg,  een paneel dat aanvankelijk toegeschreven was aan Adriaen Brouwer, één van de beroemdste boerengenreschilders uit de 17de eeuw. In de vorige eeuw heeft men geprobeerd het kromgetrokken houten paneel weer vlak te maken. Daar gebruikte men een ingrijpende methode voor: het zogenaamde parketteren. Het paneel werd vanaf de achterzijde met een schaaf dunner gemaakt en afgevlakt. Vervolgens werd er een houten lattenconstructie, het zogenaamde parket, opgelijmd. Deze methode heeft uiteindelijk gezorgd voor schade aan het paneel: in de loop der jaren zijn verschillende barsten in het hout en in de verflaag ontstaan.

Bij de meest recente restauratie is dit probleem aangepakt. Het parket is verwijderd en er is een nieuwe flexibele en lichtere constructie aangebracht. Daarna zijn de barsten in het paneel opgevuld en geretoucheerd.

De presentatie in het Frans Hals Museum omvat vijf gerestaureerde schilderijen: De tabakskroeg van een schilder uit de omgeving Adriaen Brouwer, Het drinkgelag van Cornelis Dusart, De profeet Elisa weigert de gaven van Naäman van Pieter de Grebber, De inneming van Damiate van Cornelis van Wieringen en De aanbidding van de herders van Karel van Mander. Een digitale presentatie vertelt meer over het restauratieproces.