Featuring The Common Sense van Melanie Gilligan
Beroering stond centraal in de internationale groepstentoonstelling Up Close and Personal die te zien was in De Hallen Haarlem. Kunst heeft het vermogen om de kijker direct te raken, een sensatie die voorafgaat aan taal en denken. In Up Close and Personal gingen kunstenaars op uiteenlopende manieren om met beroering. De tentoonstelling was samengesteld door conservator Xander Karskens en directeur Ann Demeester. Met werk van o.a. David Hammons, Hassan Khan, Meiro Koizumi, Steve McQueen en Wolfgang Tillmans.
Foto: Gert Jan van Rooij
In Up Close and Personal vroegen de curatoren zich af op basis van een subjectieve selectie van kunstwerken hoe beroering een rol speelt binnen de hedendaagse kunst. Ze waren hierbij bijzonder geïnteresseerd in het begrip ‘affect’. Affect is een begrip dat recent in de hedendaagse kunst door diverse kunstenaars en curatoren wordt onderzocht. De term wordt veelvuldig gebruikt om te verwijzen naar een stadium dat aan de emotie of het gevoel voorafgaat. Emotie laat zich (doorgaans) in taal uitdrukken, affect daarentegen is pre-verbaal te noemen: het komt vóór de taal. Affect is direct en lichamelijk, bijna primitief en intuïtief.
Kunstwerken kunnen dit soort beroering opwekken, kunstenaars kunnen bewust van dit soort ‘affectief effect’ gebruikmaken. Up Close and Personal was samengesteld uit werken die op uiteenlopende manieren omgingen met dit artistieke potentieel: soms door een intieme, persoonlijke relatie met de kijker te creëren. Of door juist sterk zintuiglijke ervaringen te bieden, die vóór de ratio uit een effect op de kijker bewerkstelligen. De tentoonstelling bood zowel die affectieve beleving, als reflectie op de rol van affect.
Foto: Gert Jan van Rooij
Belangrijk onderdeel van de tentoonstelling was de presentatie van The Common Sense, een nieuw meerledig filmproject van de in Londen en New York woonachtige kunstenaar Melanie Gilligan, gecoproduceerd door De Hallen Haarlem in een uniek samenwerkingsverband met Casco en de Appel arts centre. In dit scifi-feuilleton draait het verhaal om een ‘empathy device’, een soort prothese die ons in staat stelt om in de toekomst de gevoelens van een ander persoon direct te ervaren.