Conservator en Hoofd Collecties Marrigje Rikken is sinds eind 2014 bezig geweest met de voorbereidingen van de tentoonstelling Frans Hals en de Modernen. Ze las tijdens haar onderzoek over het bestaan van de kopie van Manet. In de bestandscatalogus van het Frans Hals Museum uit 2006 werd in een voetnoot melding gemaakt van het werk, dat zich in een privéverzameling in Rome zou bevinden. Rikken: “We wisten dus van het bestaan van de kopie, maar niemand wist hoe het werk eruit zag of waar het zich precies bevond.”

Drie jaar lang zocht Rikken tevergeefs naar de Manet, die ze dolgraag in haar tentoonstelling wilde opnemen. Ze sprak met musea, privéverzamelaars en kunstkenners in Rome, maar niemand kende het werk. De conservator had eigenlijk de hoop al opgegeven, toen een Italiaanse kunsthistorica begin dit jaar vertelde dat zij in opdracht van een privéverzamelaar onderzoek deed naar een door hem recent aangekocht schilderij van Manet: een kopie van de Regentessen van Frans Hals.

Volgens de Italiaanse onderzoeker, Claudia Pino, bestaat er geen twijfel over de authenticiteit van de Manet, die door haar is onderworpen aan infrarood- en röntgenonderzoek. Ze vermoedt dat het werk is geschilderd tijdens Manets tweede bezoek aan Nederland, in 1872. In de bezoekersboeken van het Frans Hals Museum uit dat jaar heeft Rikken inderdaad de naam van Manet teruggevonden.

Het museum wil nu verder technisch onderzoek, zoals pigmentanalyse, gaan doen naar de Manet. „Voor ons is dit werk extreem interessant omdat het ons meer kan vertellen over de Regentessen van Frans Hals. De afgelopen vier jaar is het origineel uitvoerig gerestaureerd en onderzocht. Uit dat onderzoek bleek bijvoorbeeld dat de kleur van het tafelkleed in de loop der eeuwen is veranderd. Het moet ooit groen zijn geweest in plaats van bruin. Maar hoe groen precies, dat blijft gissen. Deze Manet biedt ons informatie over hoe het werk van Hals er in de negentiende eeuw bijhing. Het is een soort ooggetuigenverslag.”

Lees het verkorte artikel dat in NRC verscheen hier terug, of koop de Frans Hals en de Modernen glossy: daarin lees je het volledige verhaal (door José Rozenbroek), samen met talloze andere spannende achtergrondartikels over de tentoonstelling, door o.a. Elma Drayer, Merel Bem en Griselda Pollock.