Het Frans Hals Museum en De Hallen zullen elkaar steeds intensiever gaan ontmoeten nu ze samen verdergaan onder de eerste naam. Die ontmoeting hebben we in de nieuwe huisstijl heel concreet gemaakt door oude en hedendaagse kunst in allerlei verschillende variaties te combineren tot één beeld. De ene helft van het beeld komt steeds uit de collectie van de De Hallen, de andere helft uit die van het Frans Hals Museum. Het zijn geen confrontaties van twee kunstwerken, maar versmeltingen. Ze vormen samen een nieuw geheel.

Het beeld dat je hier ziet, is één van vele combinaties die we hebben gemaakt. De onderste helft is een schilderij van Frans Hals uit 1640. Ik werd geprikkeld door de weifelende titel: ‘Portret van een man, mogelijk Willem van Warmondt.’ Nu het schilderij nog maar half in beeld is, krijgt die titel een extra grappige lading, vind ik. Het is misschien een inside joke, maar er zijn vast oplettende kijkers die de humor ook meekrijgen.

De bovenste helft, de foto, is een samenwerking van kunstenaar Roy Villevoye en fotograaf Koos Breukel. In die zin is het op zichzelf al een dubbelportret. Roy Villevoye werkt veel met mensen uit Papoea Nieuw-Guinea en maakt daar video’s, installaties en performances mee. Ik heb zijn werk altijd heel goed en verrassend gevonden. Koos Breukel is naar mijn mening de Frans Hals van deze tijd. Hij is een van de aller beste portretfotografen die er zijn. Zijn benadering is eigenlijk heel klassiek. Hij fotografeert in een studio, tegen een eenvoudige achtergrond. Alle focus ligt op de persoon en de gelaatsuitdrukking. Net als bij Frans Hals. Breukel is een Hollandse meester van de 21e eeuw. Ook omdat hij zoveel produceert. Hij is echt een werker. Een kunstenaar, maar ook een ambachtsman. Dat is opnieuw een parallel met Hals.

De ogen van de donkere man zijn in combinatie met de mond die Frans Hals schilderde bijna demonisch. Terwijl ze helemaal niet zo fel overkomen als je de hele foto ziet. Op de een of andere manier krijgen die ogen een nieuwe blik in het samengestelde portret. Of is het de beschouwer die ze met een nieuwe blik gaat zien? De twee halve kunstwerken doen in elk geval iets met elkaar, wat meer oplevert dan de som der delen. Dat is natuurlijk ook de bedoeling van het museum in de nieuwe opzet, waarbij oude en nieuwe kunst gemengd worden. Dat het op elkaar reageert, dat het gaat schuren en vonken. Of dat het juist verrassend gaat harmoniëren. Zodat je als bezoeker een ander perspectief krijgt op zowel het oude als het nieuwe. Dat je op andere dingen gaat letten, andere dingen gaat zien. Mensen opnieuw leren kijken is iets moois voor een museum om naar te streven.

Misschien zijn er mensen die het heiligschennis vinden dat iconische beelden doormidden gesneden worden. Zelf vind ik dat je je zulke speelsheid moet kunnen permitteren. Wel met respect natuurlijk, met een doel.

Op de Documenta in Kassel zag ik ooit een expositie die ik nooit meer zal vergeten. Ik moet een jaar of twintig zijn geweest. De tentoonstelling vond plaats in een oud museum, waar twee zalen vol hingen met klassieke portretten van vrouwen. Kunstenares Zoe Leonard had daar kleine zwart-wit-foto’s van vagina’s tussen gehangen. Naast elk dame hing zo’n close-up. Dat was zó mooi. Je besefte opeens: oké, deze dame is ook een mens van vlees en bloed. Dat was een van de eerste momenten waarop ik ervoer hoe ongelooflijk spannend het mengen van oude en nieuwe kunst kan zijn.

Het maken van al die verschillende combinaties, waarvan je er hier één ziet, heb ik niet in mijn eentje gedaan, maar met een team van ons bureau. Ieder brein werkt anders en maakt andere associaties. Ik vind het goed en ook gewoon leuk om dat te benutten. Daardoor krijg je meer onvoorspelbaarheid, eigenzinnigheid, verrassing en humor in de mix. Straks zullen heel veel verschillende mensen naar deze beelden kijken en die zullen ook ongetwijfeld allemaal weer net iets anders zien. Door iets anders geraakt, geprikkeld of verleid worden.

Om de beelden bij elkaar te zoeken, hoefden we niet de kelders van het museum in te duiken, want ze waren allemaal online beschikbaar. Als alles helemaal klaar is en het museum is heropend, dan ga ik de kunstwerken die ik nu op een beeldscherm heb gezien in het echt te bekijken. Daar verheug ik me op, het zal voor mij de kers op de taart zijn.