Een kunstmuseum is een instituut voor visuele cultuur.
Het verzamelt, beheert, presenteert en onderzoekt kunstvoorwerpen als tekens van de tijd waarin ze zijn ontstaan. Het museum gaat ervan uit dat kunstenaars – toen en nu – niet enkel de werkelijkheid afbeelden maar die ook anders verbeelden. Kunstenaars maken beelden en ontwikkelen ideeën om grip te krijgen op de werkelijkheid of om die te manipuleren, naar hun hand te zetten.

Een museum faciliteert in eerste instantie het kijken naar kunst.
Het kijken naar kunst is een visuele, emotionele maar ook intellectuele ervaring waarbij je hoofd, hart en hersenen gebruikt. Kunst spreekt tot het gemoed en zet aan tot denken. Kunst is altijd een ‘geschenk’, gemaakt voor een ander, geen specifieke ander maar elke ander die bereid is om te luisteren, kijken en lezen.

Een museum is een kijkwijzer.
Als publieke instelling heeft een museum de taak om mensen anders te laten kijken naar, en te denken over kunst om het bestaande en gevestigde te ondervragen en om steeds weer nieuwe en alternatieve perspectieven te suggereren. Om datgene dat onzichtbaar is gebleven – uit het verleden – en nog niet zichtbaar is omdat we het niet begrijpen – uit het heden – te laten zien. Het museum laat je anders kijken en daardoor meer te zien.

Een museum is in continue conversatie met de wereld buiten het museum.
Enerzijds is het een stiltezone waarin je aan de ‘buzz’ van de wervelende werkelijkheid kunt ontsnappen, anderzijds is het juist een bril of lens waarmee je de realiteit leest. Een museum is geen eiland in de maatschappelijke werkelijkheid en ook geen politieke arena. Het is verbonden aan maatschappelijke ontwikkelingen maar ook een onafhankelijke buitenstaander.

Het museum is een ‘betekenismachine’
die ons in staat stelt beelden steeds op andere wijze, vanuit verschillende invalshoeken te lezen. Door ze op diverse manieren – letterlijk en figuurlijk – naast elkaar te plaatsen, door andere achtergrondverhalen op de voorgrond te plaatsen, door verschillende interpretaties met elkaar te laten botsen. Zij staat aan de ene kant voor de ‘kunsthistorische’ benadering maar neemt een afwijkende ‘contextuele’ lezing even serieus.

Het museum is meerstemmig.
Het museum leest het beeld op een kunsthistorische en kunst kritische manier maar kan dat ook doen op een antropologische, historische, filosofische of etnografische manier of op een subjectieve manier waarbij ongebruikelijke associaties ontstaan. Het moet deze verschillende vormen van interpretatie en lectuur bevorderen. Het museum kent niet een enkele waarheid maar een veelheid aan mogelijke waarheden.

Het museum is continu in beweging.
Het genereert rondom een vaste collectie kunst en ideeën telkens andere betekenissen die aan tijd en plaats gebonden zijn. Het museum verzamelt voor de eeuwigheid maar is ook een kind van zijn tijd in de manier waarop het verhalen over de collectie vertelt.

Het museum is ‘non fictie’ en ‘fictie’.
Een speculatief verhaal kan even interessant zijn als een wetenschappelijk verhaal. Het museum leert maar het verbaast, ontroert en verwondert ook. Het is een feitenfabriek maar ook een plek waar de verbeelding wordt geprikkeld om grillig en afwijkend te zijn.

Het museum is transhistorisch.
Het combineren van kunst uit verschillende tijden, levert nieuwe verhalen en een rijke kijkervaring op. Waardoor je anders kijkt en meer zal zien.

…een combinatie van collecties. De internationaal vermaarde collectie 17^e-eeuwse kunst uit Haarlem, de bakermat van de Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw – met Frans Hals als pater familias. Daarnaast de collectie met actuele kunst uit de 20^e en 21^e eeuw. In het Frans Hals Museum moeten oud en nieuw elkaar: met een prikkelende mix van oude, moderne en hedendaagse kunst, daagt het museum je uit om anders te kijken.

…een museum van de menselijke maat. Een klein huis voor Grote Meesters. Gastvrij, op een menselijke manier. Het Frans Hals Museum is zoals curator Lex ter Braak ooit aangaf ‘geen kathedraal maar een kapel’. Locatie HOF is huiselijk en intiem, een gebouw met een eigen levensgeschiedenis verbonden met die van de ‘huismeester’ Frans Hals. Op een kleine wandeling van HOF ligt locatie HAL (Grote Markt) met moderne en hedendaagse tentoonstellingen. HAL bestaat uit drie verschillende gebouwen, allemaal uit een andere eeuw: de Vleeshal, het Vishuisje en de Verweyhal.

…een kenniscentrum. Het museum is naast archief en tentoonstellingscentrum ook kenniscentrum. Het toont kunst maar doet achter de schermen ook volop onderzoek naar kunst.  Het Frans Hals Research Center is opgericht als wetenschappelijk platform om het onderzoek naar Frans Hals te faciliteren, te stimuleren, te bundelen en te verspreiden. Centraal staat het onderzoek naar de atelierpraktijk van Frans Hals. Wat was zijn werkwijze? Hoe verhoudt die zich tot zijn voor voorgangers en tijdgenoten en wat was zijn impact op latere kunstenaars? Het FHRC vergroot de kennis over Frans Hals door (inter)nationale samenwerkingen. Dit kan in verschillende vormen, zoals (bijdragen aan) publicaties, congressen, restauraties en tentoonstellingen.

…een ontmoetingscentrum. Een ontmoetingsplek waar verschillende kunstvormen, ideeën en bezoekers elkaar ontmoeten, kruisen en overlappen: toeristen en studenten, oud en nieuw, verfstreken en pixels, verdiepend en speels. Die ontmoetingen laten je anders kijken, dingen ontdekken en daardoor meer zien.