Het sociale verval in de voormalige Sovjet-Unie werd in 1998 uitvoerig gefotografeerd door de Oekraïense fotograaf Boris Mikhailov (geb. 1938). Het resultaat van dit fotoproject, getiteld ‘Case History’, was van 5 april t/m 9 juni te zien in de Hallen te Haarlem. Over dit project verscheen tevens een omvangrijk fotoboek.

Tien jaar na het instorten van het politieke systeem in Oost-Europa publiceerde Mikhailov een grote reeks foto’s die zowel van artistieke als van documentaire waarde zijn. Dit project is getiteld Case History (1998). De foto’s geven een beeld van de situatie in de Oekraïense plaats Charkof, waar de fotograaf geboren is. Als in zovele andere steden in de voormalige Sovjet Unie is men in Charkof niet altijd in staat gebleken om aan de grote maatschappelijke veranderingen een positieve wending te geven. Mikhailov bewoog zich met zijn camera tussen de daklozen, de paupers, de uitgestotenen, de zwervers en de alcoholisten. Hun treurige, benevelde levens legde hij vast in melancholische, confronterende beelden.

De Engelse titel ‘Case History’ moet in zijn tweeledige betekenis worden opgevat: als voorbeeld van een ‘geval’, maar ook als ziektegeschiedenis. De personages staan symbool voor de vele anderen die een even ‘ziek’, uitzichtloos leven leiden, mensen aan wie de verworvenheid van de vrijheid en de geneugten van de consumptiemaatschappij voorbij zijn gegaan.

De foto’s worden in drie verschillende formaten gepresenteerd. Het merendeel is op klein formaat ingelijst. Deze werken stellen alledaagse situaties voor – gebeurtenissen op straat – alsook voorvallen waaruit een zekere humor spreekt. Een ander, klein deel bestaat uit grotere afdrukken Een beperkte selectie wordt zelfs op zeer groot formaat getoond. Deze grote foto’s laten zich meer lezen als portretten van verschoppelingen die poseren in de traditie van het tableau vivant.

De foto’s van Mikhailov zijn geen toevallige snapshots. Hij heeft de mensen nadrukkelijk gevraagd om voor hem te poseren. Mikhailov is met deze mensen vertrouwd: hij heeft met hen geleefd en gewerkt. Achter de soms heel intieme opnamen gaat vaak een persoonlijke relatie schuil tussen de fotograaf en de modellen. De foto’s, waarop de geportretteerden niet zelden exhibitionistische poses innemen, vertellen het bewogen levensverhaal van de afgebeelde personen.

Mikhailov gebruikt voor zijn foto´s vaak een compositieschema dat in de kunstgeschiedenis een lange traditie heeft. Tegelijkertijd gaan zijn foto’s over een rauwe realiteit die eigenlijk niet volgens klassieke normen kan worden afgebeeld.

Case History getuigt van een grote sympathie voor de afgebeelde figuren. De foto’s moeten niet zozeer gelezen worden als sociale studies. Ze brengen in beeld dat menselijkheid zelfs in de meest afgelegen hoeken en in de meest ondraaglijke situaties nog te vinden is.